Ένα αειφόρο μεταλλακτικό σύστημα αγροδιατροφής (ΕΠΙ ΓΗΣ)
Καθώς εισέρχεται στη δεύτερη χρονιά πανδημίας, μετά από μια δεκαετία οικονομικής κρίσης, το Ελληνικό σύστημα αγροδιατροφής βρίσκεται στο κατώφλι μιας 30-ετίας όπου καλείται να παίξει πρωτεύοντα ρόλο στην αειφόρο ανάπτυξη. Σε αυτή την πορεία πρέπει να αντιμετωπίσει μεγάλες προκλήσεις, να διορθώσει παθογένειες, να εκμεταλλευτεί ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και μεγάλες ευκαιρίες. Σε αυτό το κρίσιμο σταυροδρόμι, οι επιλογές για το Ελληνικό σύστημα αγροδιατροφής είναι δύο: στάτους κβο ή μετάλλαξη.
Προκλήσεις: Η κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει αρνητικά την εγχώρια παραγωγή. Νέες τεχνολογίες, πληροφορική και βιοτεχνολογία. Μη ανταγωνιστικές αγορές εισροών, μεταποίησης και διανομής.
Παθογένειες: Οι προκλήσεις επικάθονται στο ήδη καταπονημένο από υποκείμενες παθογένειες, νοσηρές ελλείψεις και αδυναμίες, σώμα της Ελληνικής αγροδιατροφής: Μικρός, κατατεμαχισμένος κλήρος, γηρασμένος και ανεκπαίδευτος γεωργικός πληθυσμός. Θεσμικό περιβάλλον ανάπηρο από συσσωρευμένες ανεπάρκειες και οργανωτικές αρρυθμίες, με κουτσό κτηματολόγιο, διάτρητο καθεστώς ανταγωνισμού και ανεπαρκή κρατικό μηχανισμό. Διακυβέρνηση χωρίς συντονισμό και διάλογο μεταξύ των εταίρων και με θανάσιμα λαβωμένους συνεταιρισμούς.
Ανταγωνιστικότητα: Η Ελληνική αγροδιατροφή έχει σημαντικά, εν πολλής ανεκμετάλλευτα, ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα: Πλούσιο πολιτιστικό και τουριστικό προϊόν, ποικίλη ανθρωπογεωγραφία, ευνοϊκό κλίμα, πλούσια χλωροπανίδα, πολυποικιλότητα προϊόντων.
Ευκαιρίες: Οι τρεις δεκαετίες μέχρι το 2050 σημαδεύονται από μια δέσμη πολιτικών βασισμένες στην τρεις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης: περιβάλλον – οικονομία – κοινωνία. Η “Πράσινη Συμφωνία” της ΕΕ, με χρηματοδότησης €1τρισ. μέχρι το 2030. Η “Στρατηγική Από το Χωράφι στο Πιρούνι” και το νέο πρόγραμμα 2021-2027 της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ).
Τα διεθνή πάνελς ειδικών των FAO, OHE, ΕΕ, κατατείνουν στο ότι η πορεία προς μια αειφόρο ανάπτυξη επιτυγχάνεται με αειφόρο γεωργία με ένα μεταλλακτικό σύστημα αγροδιατροφής (transformative agrifood system) που θα παράγει ιδιωτικά και δημόσια αγαθά: Επαρκείς ποσότητες, υγιεινών, θρεπτικών τροφίμων που βελτιώνουν την δημόσια υγεία, δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον και το κλίμα, εμπλουτίζουν τα θρεπτικά συστατικά του εδάφους και την βιοποικιλότητα, συμβάλουν στην περιφερειακή ανάπτυξη και στην ευημερία των αγροτών και όλων των εταίρων της αγροδιατροφής.
Ένα μεταλλακτικό σύστημα αγροδιατροφής στην Ελλάδα καλείται να αντιμετωπίσει τις προκκλήσεις, να εκμεταλευτεί τα συγκριτικά πλεονεκτήματα, διορθώνοντας τις εγγενείς παθογένειες μέσα από συστημικές διαρθρωτικές και θεσμικές μεταλλάξεις. Ενδεικτικά: Κτηματολόγιο για ένα διαφανές ιδιοκτησιακό καθεστώς της γης. Μεταφορές κονδυλίων από άμεσες εισφορές ΚΑΠ προς επενδύσεις με συμπράξεις δημοσίου-ιδιωτών για υποδομές στα σημεία της αλυσίδας που χρειάζονται μεγάλες οικονομίες κλίμακας, όπως: Σύστημα μεταφοράς γνώσης και καινοτομίας (AKIS). Εθνικό πρόγραμμα δια βίου εκπαίδευσης αγροτών. Αγρο διαμετακομιστικό κέντρο (αγρολοτζίστικς) που θα συνδέει στρατηγικά και σε πραγματικό χρόνο την παραγωγή με την ζήτηση τροφίμων, την ποικίλη μικρή και μεγάλη κλίμακα, στην Ελλάδα, στο εξωτερικό και την εποχιακή τουριστική ζήτηση. Πρόγραμμα διαγενεακής μετάβασης. Θεσμικά: Εθνικό συμβούλιο αγροδιατροφής, ειδική επιτροπή αγροδιατροφής στην Βουλή, μόνιμος γενικό γραμματέας αγροδιατροφής στο ΥΠΑΑΤ.
Το Ελληνικό σύστημα αγροδιατροφής έχει αποδείξει ότι μπορεί να αποτελέσει την ατμομηχανή της Ελληνικής οικονομίας και τώρα καλείται – με γενναία χρηματοδότηση από την ΕΕ – να μπει μπροστάρης στην αειφόρο ανάπτυξη της επόμενης 30-ετίας. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο μέσα από μια μετάλλαξη με συμμετοχή όλων των εταίρων. Χωρίς μετάλλαξη, οι υπάρχουσες φυγόκεντρες δυνάμεις θα οδηγήσουν σε μια αγροδιατροφή που μπορεί να είναι κερδοφόρα για έναν μικρό αριθμό εταίρων, αλλά σίγουρα δεν θα είναι αειφόρος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου