Τετάρτη 5 Ιανουαρίου 2011

το άνοιγμα των κλειστών

  Πρόσφατες μελέτες (απο τον ΙΟΒΕ) επιμένουν ότι η απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων θα φέρει μέχρι και 10% αύξηση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ). Η τρόικα δια του Ποουλ Τόμσεν του ΔΝΤ είναι κατενθουσιασμένη με την ιδέα και το έθεσε ως προϋπόθεση για την εκταμίευση της τρίτης δόσης. Έτσι εχτές ο πρωθυπουργός έβαλε το θέμα σε πρωτεραιότητα: «ανοίξτε τα κλειστά τώρα».

Είναι ν’ απορεί κανείς με την ευκολία που κάτι τέτοιες εύπεπτες συνταγές γίνονται αποδεκτές απο τόσο σημαντικούς ανθρώπους.

Αυτό που υπαινίσεται μια τέτοια πρόταση είναι ότι τα ταξί, για παράδειγμα, στην Ελλάδα είναι λιγοστά, άρα μια απελευθέρωση θα αύξανε τον αριθμό τους (την προσφορά), θα μειωνόταν έτσι το κόμιστρο, θα χρησιμοποιούνταν έτσι περισότερο οι υπηρεσίες ταξί και αυτό θα είχε πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις στην οικονομία...ποιός είναι άραγε ο πολλαπλασιαστής των ταξί; Ξεχνούν άραγε ότι το ταξί στην Ελλάδα είναι απο τα φτηνότερα στην Ευρώπη; Ότι έστω και αν πέσει το κόμιστρο πολύ λίγο αυτό θα αύξανε την οικονομική δραστηριότητα και το εθνικό προϊόν; Αυτό που πιθανόν να γίνει είναι μια ανακατανομή. Θα φύγουν κάποιοι και θα μπούν κάποιοι άλλοι στον κλάδο. Πιθανόν να μπούν οργανωμένες εταιρίες. Αυτό ίσως φέρει κάποιους παραπάνω φόρους. Ναί, αλλά ανάπτυξη απο πού κι ως πού;

Κάτι παρόμοιο υποστηρίζουν ότι θα γίνει με τα φαρμακεία. Αποφεύγουν να πουν ότι το αμαρτωλό κύκλωμα φαρμακοβιομηχανιών - υπουργείου – ιατρών – φαρμακείων είναι αυτό που ανεβάζει το κόστος φαρμάκων και αυξάνει την πολυφαρμακία και όχι ο αριθμός των φαρμακείων. Πως μπορεί να αυξηθεί το εθνικό προϊόν άν αυξηθούν τα φαρμακεία στην Ομόνοια και στην πλατεία Βαρδαρίου; Πάλι, ίσως δούμε μια ανακατανομή. Ισως τα φαρμακεία μπούν στα σούπερ μάρκετ. Ίσως αυτό να δώσει κάποιους φόρους. Ανάπτυξη όμως;

Λίγοι μπορόυν να αμφισβητήσουν το ότι τα περισσότερα κλειστά επαγγέλματα πρέπει κάποτε να ανοίξουν και φυσικά δεν θα έπρεπε να είχαν κλείσει ποτέ. Απορεί όμως κανείς με την σπουδή και με την βαρύτητα που παίρνει το θέμα όσον αφορά στην ανάπτυξη. Γιατί τόση βιασύνη; Γιατί, αίφνης, τό θέμα του ανοίγματος των κλειστών επαγγελμάτων αποτελεί πρωτεραιότητα γιά την κυβέρνηση και για την τρόικα;

Ένας λόγος είναι η ευκολία: είναι πιό εύκολο από άλλα αναπτυξιακά μέτρα. Δεν απαιτεί ούτε χρήματα ούτε κάποιο σοβαρό κρατικό μηχανισμό. Το μόνο που χρειάζεται είναι μια σειρά απο νομοσχέδια και γερό πολιτικό στομάχι: το άνοιγμα φέρνει κοινωνική και πολιτική αναστάτωση με όλους αυτούς που χάνουν τα προνόμιά τους να κατεβαίνουν στους δρόμους. Από την άλλη όμως θα αποκαλύψει και τα «ρετιρέ» του κάθε κλάδου φέρνοντας έτσι κάποιες προνομιούχες ομάδες αντιμέτωπες με το σύνολο της κοινωνίας. Πάνω στην αναμπουμπούλα αυτή η κυβέρνηση μπορεί ίσως να σκοράρει σε πόντους τολμηρίας και να δρέψει ψήφους από την απονομή της δικαιοσύνης και της ισοκατανομής του πλούτου.

Ένας άλλος λόγος όμως, θα μπορούσε να αναζητηθεί με απλές ασκήσεις πολιτικής οικονομίας: Καταμετρώντας τους ωφελημένους του ανοίγματος των κλειστών επαγγελμάτων μπορεί να βγάλει ο καθείς τα συμπεράσματά του.

Επίσης, εκείνο που μας διαφεύγει από την διαδικασία αυτή είναι γιατί δεν σπεύδει να επωφεληθεί το κράτος απο την μάχη αυτή εισπράτοντας ένα μερίδιο των προσόδων της απελευθέρωσης. Για παράδειγμα, μάθαμε όλοι πως οι άδειες φορτηγών χρυσο-πληρώνονταν. Μια άδεια ταξί στην Θεσσαλονίκη έπαιζε στις 100 χιλ ΕΥΡΩ. Η άδεια ενός προνομιούχου φαρμακείου πουλιέται εκατοντάδες χιλιάδες ΕΥΡΩ με πληροφορούν. Καλώς. Γιατί δεν φροντίζει το κράτος να εισπράξει άν όχι το όλον, τουλλάχιστον ένα μέρος αυτής της προσόδου; Η άδεια δεν είναι του κράτους; Το κράτος δεν την χορήγησε κατ' αρχή στους σημερινούς κατόχους της; Γιατί να πάρουν τσάμπα άδειες φαρμακείου τα σούπερμάρκετ; Γιατί μεγάλες εταιρίες αφήνονται να ρίξουν στην αγορά  νέα ταξί ή φορτηγά έτσι δωρεάν;

Κανείς δεν γνωρίζει με ακρίβεια τον παλλαπλασιαστή των ταξί, των φορτηγών ή των φαρμακείων. Κάποιες μελέτες όμως μας δείχνουν ξεκάθαρα άλλες στρεβλώσεις και στενωπούς της ανάπτυξης. Αυτές όμως δεν θέλει κανείς να τις αγγίξει. Γιατί;

Για παράδειγμα, πρόσφατη μελέτη του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων μας πληροφορεί ότι η «καθαρή απώλεια ευημερίας» λόγω της μονοπωλιακής δύναμης της ελληνικής βιομηχανίας τροφίμων και ποτών για την περίοδο 1983-2007, είναι περίπου €96.53 εκ. (2.74% της προστιθέμενης αξίας της βιομηχανίας τροφίμων και ποτών) και η μείωση της ευημερίας των καταναλωτών είναι περίπου €176.51 εκ. (5.01% της προστ. αξίας της βιομηχανίας τροφίμων και ποτών)» (Αγρότυπος, 13/9/2010). Με άλλα λόγια τα ολιγοπώλια στα τρόφιμα προκαλούν απώλεια εθνικού πλούτου εκατομμυρίων ΕΥΡΩ.

Στα παραπάνω δεν περιλαμβάνονται τα σούπερμαρκετ στα οποία οι ολιγοπωλιακές συνθήκες είναι γαργαντουϊκών διαστάσεων όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά πανευρωπαϊκά και παγκοσμιώς. Ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν για μια πολιτική που θα μείωνε – αφού δεν μπορεί να εξαλείψει παντελώς – την ολιγοπωλιακή μέγκενη. Αντί όμως αυτού παρατηρούμε μια ύποπτη προσπάθεια απο το υπουργείο ανάπτυξης να μειώσει τον ρόλο της επιτροπής ανταγωνισμού. Ταυτόχρονα ο αρμόδιος υπουργός έκανε συμφωνία κυρίων με τους λιανεμπόρους για μειώσεις τιμών. Κάποιοι γράφουν (ΤΟ ΒΗΜΑ) ότι αυτά τα δύο πιθανόν να συνδέονται. Ότι δηλαδή οι λιανοπωλητές μείωσαν (προσωρινά) τις τιμές με αντάλαγμα το απυρόβλητο του ανταγωνισμού!!

Αν είναι έτσι αλοίμονό μας!
Η κυβέρνηση δεν ακροβατεί απλώς ιδεολογικά όπως φοβούνται κάποια παλιά ακραιφνώς σοσιαλιστικά της στελέχη. Αφ' ενός κοροϊδεύει τον εαυτό της, την τρόικα και την κοινωνία, ψηφίζοντας το ένα νομοσχέδιο μετά το άλλο προσπαθώντας να εξασφαλήσει το επόμενο ευρώ του ευρωπαϊκού ταμείου στήριξης. Αφ' ετέρου όμως παίζει σε ένα πολύ επικύνδυνο ταμπλό καθώς ούτε τα νομοσχέδια από μόνα τους μπορούν να φέρουν ανάπτυξη αλλά το χειρότερο: οι κινήσεις της δημιουργούν υποψίες βρώμικης πολιτικής οικονομίας.

Τραγικό όμως είναι το ολίσθημα της ιστορικής ευθύνης: οι ηγέτες μας - όλοι ανεξαιρέτως στους ρόλους που υπηρετεί ο καθένας τους - αντί να μετατρέψουν την κρίση σε μια μοναδική ευκαιρία ανόρθωσης, τσαλαβουτούν μέσα στα θολά νερά του ναυαγίου της χώρας, ψαρεύοντας με τα ίδια πολιτικά και κομματικά δίχτυα με τα οποία οι ίδιοι είχαν τραβήξει την χώρα στον βυθό.

Χειμέρια τα πράγματα
Δύσκολοι πολύ οι καιροί

Δεν υπάρχουν σχόλια: