η βεντάλια του ισοζυγίου τροφίμων ποτών και καπνού (ΤΠΚ)

καθώς ανοίγει η βεντάλια του εξωτερικού εμπορίου τροφίμων (μαζί με ποτά και καπνό)
καλά θα είναι να αναζητήσουμε τις δυνάμεις που πιθανόν οδήγησαν στο άνοιγμα της βεντάλιας

οι δυνάμεις αυτές της προσφοράς και της ζήτησης μπορεί και να κρύβουν από πίσω τους θύελλες

όχι ότι τις προκαλούν - αλλά σίγουρα τις σηματοδοτούν

για παράδειγμα, η κατάρρευση του τουρισμού και η μείωση του εισοδήματος - αυτές δεν είναι εξελίξεις για να πανηγυρίζει κανείς

 

μερικές γρήγορες παρατηρήσεις για το εμπόριο τροφίμων-ποτών-καπνού (ΤΠΚ)

 

πρώτη και σπουδαιότερη παρατήρηση:
οι εξαγωγές ΤΠΚ, το 2019 συνέβαλαν κατά 16,4% στο σύνολο των εξαγωγών της χώρας

το ποσοστό αυτό για τις εξαγωγές προς χώρες της εε είναι πάνω από 20%

κατά την διάρκεια της τελευταίων 17 χρόνων, 2002-19 η συνολική συμβολή των ΤΠΚ στο σύνολο των εξαγωγών ήταν 22,9%

κατά την διάρκεια της οικονομικής κρίσης 2007-17, το ποσοστό αυτό ξεπέρασε το 23%

 

δεύτερη παρατήρηση

κατά την περίοδο της κρίσης 2007-17 διαπιστώσαμε μια αύξηση των εξαγωγών ΤΠΚ και μια αντίστοιχη μείωση των εισαγωγών, με αποτέλεσμα μια μείωση του ισοζυγίου ΤΠΚ:

από -€2,7 δισ. (-€2,4 δισ. προς την ΕΕ) το 2017, το έλλειμμα του ισοζυγίου ΤΠΚ μειώθηκε στα -€0,99 δισ. το 2016, μια μείωση -61%.

 

το γενικό εμπορικό ισοζύγιο της χώρας παρουσίασε επίσης δραματική μείωση:

από -€42,5 δισ. το 2007 σε -€16,5 το 2015, μιά μείωση -61,3%

μετά το 2015 το έλλειμμα του συνολικού ισοζυγίου ΤΠΚ αυξήθηκε στα -€21,8 δισ.

αν διαβάσουμε προσεκτικά τα διαγράμματα διαπιστώνουμε το πόσο σημαντική είναι η συμβολή της αγροδιατροφής στο εξωτερικό εμπόριο της χώρας
κατά την περίοδο της κρίσης 2007-17 η συμβολή των ΤΠΚ ξεπέρασε το 1/4 του συνόλου των εξαγωγών

αν δε αφαιρέσουμε την ιδιάζουσα περίπτωση των πετρελαιοειδών

η συμβολή των ΤΠΚ ξεπερνά το 1/3 του συνόλου των εξαγωγών της χώρας

θα έκανε καλό στην αγροδιατροφή - και στην χώρα
αν η σημαντική αυτή συμβολή του κλάδου της αγροδιατροφής

λαμβάνονταν υπ' όψη στον σχεδιασμό της στρατηγικής της οικονομίας 

από την επιτροπή των σοφών που την συντάσσει καθώς γράφουμε αυτές τις γραμμές:

η αγροδιατροφή συμβάλει σημαντικά στην βελτίωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (ΙΤΣ)

βέβαια, από την άλλη εισάγουμε όχι ασήμαντες ποσότητες τροφίμων

οι εισαγωγές ΤΠΚ ξεπερνούν το 1/10 του συνόλου των εισαγωγών της χώρας

κάτι που χρειάζεται προσεκτική ανάλυση αλλά που σίγουρα σηκώνει βελτίωση

μια βελτίωση που μπορεί να προέλθει μόνο από 

την αύξηση της προστιθέμενης αξίας της αγροδιατροφής, 

την στόχευση των εξαγωγών και 

την επένδυση σε υποδομές λοτζίστικς  

 

η πανδημία COVID19 φαίνεται να επηρεάζει το εμπορικό ισοζύγιο θετικά

σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του πανελλήνιου συνδέσμου εξαγωγέων (ΠΣΕ) και της ΕΛΣΤΑΤ, το σύνολο των εξαγωγών ΤΠΚ το α’ εξαμηνο 2020 ήταν 3,566 δισ.

οι εισαγωγές ΤΠΚ έφτασαν τα -€3,599 δισ.

έτσι το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου ΤΠΚ μέχρι τον ιούνιο 2020 ήταν -€33 εκ.

τα στοιχεία είναι προσωρινά και θα πρέπει να περιμένουμε να τελειώσει η χρονιά για να έχουμε καλύτερη εικόνα

προς το παρόν επισημαίνουμε μια σημαντική αύξηση σε σχέση με τα αντίστοιχα εξάμηνα του 2019 και 2018:

το πρώτο εξάμηνο 2018 οι εξαγωγές ΤΠΚ ήταν €3,02 δισ. ενώ το 2018, €3,06 δισ. για να ανέβουν στα €3,6 δισ. το α’ εξάμηνο του 2020

 

οι πρώτες ενδείξεις δείχνουν προς μια παρόμοια εικόνα με αυτή που είδαμε στην προηγούμενη κρίση: μια αύξηση των εξαγωγών και μείωση των εισαγωγών του κλάδου τροφίμων.

η «βελτίωση» αυτή του ισοζυγίου όμως, ενδεχομένως να μην προέρχεται από ιδιαίτερα θετικές δυνάμεις

το πάγωμα της οικονομικής δραστηριότητας και η μείωση του εισοδήματος που επέφερε η πανδημία είναι οι συνήθης ύποπτοι.

η κατάρρευση του τουρισμού προφανώς θα πιέσει προς την «βελτίωση» του ισοζυγίου εμπορίου ΤΠΚ:

αφ’ ενός η μείωση της έλευσης τουριστών θα μειώσει την ζήτηση για επι-πλέον τρόφιμα και άρα για εισαγωγές.

αφ’ ετέρου η κατάρρευση του τουρισμού και η μείωση των εσόδων και του εισοδήματος στον κλάδο αυτό θα επιφέρει πολλαπλασιαστικά μια αντίστοιχη μείωση της ζήτησης τροφίμων

κυρίως θα μειωθεί αυτή που αφορά στην κατανάλωση «έξω» - δηλαδή στον κλάδο της εστίασης.

 

αυτή την συμπεριφορά της ζήτησης τροφίμων την είδαμε ήδη κατά την διάρκεια της κρίσης 2007-17 και το συζητήσαμε αυτό αρκετά εκτενώς στο πρόσφατο κείμενο στην διανέοσις

https://www.dianeosis.org/2020/08/i-elliniki-georgia-kai-agrodiatrofi-meta-tin-pandimia/

είδαμε ότι η συνολική προστιθέμενη αξία της εστίασης μειώθηκε κατά -75% την περίοδο 2007-17

στην αντίστοιχη περίοδο οι άλλοι δυό «κρίκοι» της εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων είδαν μια μείωση κατά -41% (διανομή), -11% (μεταποίηση), ενώ η προστιθέμενη αξία της πρωτογενούς παραγωγής παρέμεινε σχετικά σταθερή

 

δύο ακόμη σχετικά στοιχεία από το κείμενο στη διανέοσις:

η συμμετοχή του τουρισμού στην αύξηση της ζήτησης τροφίμων, δεν ξεπερνά το 6%

είναι όμως εποχιακή και άρα θα δούμε τις επιπτώσεις της άμεσα στο τρίμηνο ιουνίου-αυγούστου.

τις βαθύτερες επιπτώσεις στη ζήτηση τροφίμων από την μείωση του εισοδήματος θα τις δούμε να ξεδιπλώνεται καθώς μπαίνουμε στο φθινόπωρο και κυρίως στον χειμώνα.

 

με άλλα λόγια, καθώς θα βλέπουμε την βεντάλια του εμπορικού ισοζυγίου τροφίμων να απλώνεται 
καλά θα είναι να ρίχνουμε κλεφτές ματιές για τις δυνάμεις που ανοίγουν την βεντάλια

καμιά από αυτές δεν είναι για πανηγυρισμούς, διότι από ότι φαίνεται η βελτίωση του ισοζυγίου είναι αποτέλεσμα της μειωμένης εσωτερικής οικονομικής δραστηριότητας και ειδικότερα του τουρισμού.

 

υπάρχει άραγε κάτι θετικό σε όλα αυτά;

κατ’ αρχή εξαγωγές και θετικό ισοζύγιο είναι καλό και επιδίωξη κάθε συνετής χώρας

μεν ξεχνάμε όταν μας βομβάρδιζαν για το ελλειμματικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (ΙΤΣ)

που είναι η νομισματική πλευρά του θέματος

όλοι νοιώσαμε στο πετσί μας τί σήμαινε ένα μεγάλο και αυξανόμενο στο διηνεκές έλλειμμα του ΙΤΣ

το ζήσαμε στη δεκαετία που μας πέρασε με πτώχευση, τρόϊκες και μνημόνια

και το ζούμε ακόμα - δυστυχώς

έτσι, η κρίση της πανδημίας covid19 ανέλαβε να συνεχίσει από εκεί που τα άφησε η οικονομική κρίση

όμως μια και συζητάμε γεωργία και αγροδιατροφή

ας μην ξεχνάμε ότι είναι ο μοναδικός ίσως κλάδος της οικονομίας που στάθηκε όρθιος

και στήριξε όσους συναλλάσσονται και εξαρτώνται άμεσα ή έμμεσα από την γεωργία και την διατροφή

όπως είδαμε διεξοδικότερα και στην συζήτηση στο κείμενο της διανέοσις:

η προστιθέμενη αξία σε ό,τι συμβαίνει μετά την πρωτογενή παραγωγή υπολείπεται κατά πολύ από τον αντίστοιχο μέσο όρο της εε που είναι τετραπλάσιος: 97% και 318% αντίστοιχα.

το αισιόδοξο μήνυμα είναι ότι η ελληνική αγροδιατροφή έχει τεράστια περιθώρια βελτίωσης

αυτό που θα πρέπει να είναι ο στόχος είναι η βελτίωση το κατά κεφαλή εισοδήματος της αγροδιατροφής
να βελτιωθούν δηλαδοί οι όροι του κλάσματος:

   [προστιθέμενη αξία]
-----------------------------
[αριθμός ωφελουμένων]

 

θα κλείσουμε όπως ακριβώς κλείσαμε και το προαναφερθέν κείμενο στην διανέοσις:

 

o αριθμητής του κλάσματος, η προστιθέμενη αξία της αγροδιατροφής, έχει μεγάλα περιθώρια βελτίωσης και η κατανομή του θα πρέπει να γίνει με κριτήρια ανάπτυξης και αντίστοιχης συμβολής στους εθνικούς στρατηγικούς στόχους. στον αριθμητή, όχι μόνο αριθμητικά αλλά και ποιοτικά, θα πρέπει να στοχεύσει η εθνική στρατηγική για την αγροδιατροφή.